Instytucja warunkowego umorzenia postępowania pozwala sprawcom przestępstw mniejszej wagi ponieść odpowiedzialność karną za popełniony czyn w sposób bardzo indywidualny.
Sąd odstępuje bowiem od wymierzenia kary pozbawienia wolności, innej kary lub środka karnego, zastępując go takimi środkami wychowawczymi, które dają gwarancję poprawy zachowania sprawcy i które mają wpłynąć na przestrzeganie przez niego porządku prawnego w dalszym życiu.
SPIS TREŚCI:
Przesłanki do umorzenia postępowania karnego
Zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa karnego, sąd może warunkowo umorzyć postępowanie karne, jeśli zostaną spełnione pewne kryteria.
Zaliczyć do nich należy nieznaczną winę i społeczną szkodliwość, okoliczności popełnienia przestępstwa, które nie powinny budzić wątpliwości, a także postawę sprawcy, który nie był wcześniej karany za przestępstwo umyślne.
Przed warunkowym umorzeniem postępowania, sąd pod uwagę powinien wziąć również właściwości i warunki osobiste sprawcy, prowadzony przez niego dotychczas sposób życia oraz uzasadnione przypuszczenie, że będzie on od tej pory przestrzegał porządku prawnego i nie popełni przestępstwa w przyszłości.
Kolejną przesłanką, która musi zaistnieć, by sąd warunkowo umorzył postępowanie, to odpowiedzialność karna – warunkowego umorzenia nie stosuje się do sprawcy przestępstwa zagrożonego karą przekraczającą 5 lat pozbawienia wolności.
Dla uzyskania warunkowego umorzenia postępowania karnego wyżej wymienione przesłanki muszą zaistnieć łącznie.
Wzór wniosku o warunkowe umorzenie postępowania zamieszczam poniżej:
Wniosek o warunkowe umorzenie postępowania wzór
Wniosek o warunkowe umorzenie postępowania wzór
Warunkowe umorzenie postępowania karnego, a społeczna szkodliwość czynu
Rozpatrując wniosek o warunkowe umorzenie postępowania karnego, sąd skupi się przede wszystkim na zaistnieniu przesłanek przewidzianych w art. 66 kk.
W sposób szczególny, sąd badać będzie jednak społeczną szkodliwość czynu, biorąc pod uwagę:
- rodzaj i charakter naruszonego dobra
- rozmiary wyrządzonej lub grożącej szkody
- sposób i okoliczności popełnienia czynu
- wagę naruszonych przez sprawcę obowiązków
- postać zamiaru
- motywację sprawcy
- rodzaj naruszonych reguł ostrożności i stopień ich naruszenia.
Dla oceny czynu sprawcy, duże znaczenie będzie mieć prowadzone przez niego dotychczasowe życie, a także sytuacja osobista, warunki i zachowanie się po popełnieniu czynu.
Uwagę sądu przykuć może pojednanie się sprawcy z pokrzywdzonym oraz naprawienie lub uzgodnienie sposobu naprawienia szkody.
Warunkowe umorzenie postępowania, a wcześniejszy konflikt z prawem
O warunkowe umorzenia postępowania karnego mogą starać się osoby:
- którym nigdy nie przedstawiono zarzutu popełnienia przestępstwa
- które zostały w wyniku postępowania karnego uniewinnione
- wobec których umorzono postępowanie karne
- objęte amnestią lub abolicją
- wobec których stosowano środki zabezpieczające
- wobec których warunkowo umorzono postępowanie karne
- uprzednio karane dyscyplinarnie przez właściwe organy
- wobec których orzeczono środki wychowawcze
- wobec których orzeczono środki poprawcze
- karane za przestępstwo nieumyślne
- karane za przestępstwo skarbowe
- wobec których sąd odstąpił od wymierzenia kary
- skazane za przestępstwo umyślne lub nieumyślne, jeśli nastąpiło zatarcie skazania.
Pozytywna prognoza kryminalistyczna
Rozpoznając wniosek o warunkowe umorzenie postępowania, sąd zobowiązany jest wziąć pod uwagę pozytywną prognozę kryminologiczną sprawcy przestępstwa.
W tym celu sąd bada i analizuje warunki osobiste oraz postawę konkretnego oskarżonego.
Sąd musi ocenić, czy proces wychowawczy sprawcy będzie mógł być przeprowadzony przy pomocy nałożenia na niego obowiązków wykonywanych w warunkach wolności kontrolowanej oraz, czy sprawca daje gwarancje przestrzegania porządku prawnego i tego, że nie będzie go naruszyć w przyszłości.
Ocenie sądu może podlegać sposób życia sprawcy, jego zachowanie przed popełnieniem przestępstwa oraz relacje rodzinne.
Tak jak wspomniałam wyżej, znaczenie dla sądu może mieć naprawienie szkody lub staranie się o jej naprawienie, a także okazany żal i stosunek do popełnionego czynu.
Sąd może skupić się na:
- charakterze sprawcy
- podstawie prezentowanej przez sprawcę
- nałogach lub ich braku
- poziomie kultury
- poziomie umysłowym
- poziomie moralnym
- stosunku do pracy
- stażu pracy
- poziomu wykształcenia
- środowisku, w którym żył i wychowywał się sprawca
- warunkach rodzinnych
- warunkach materialnych.
Ogromne znaczenie może mieć pojednanie się sprawcy z pokrzywdzonym, które utożsamia się m.in. z pogodzeniem się, odnalezieniem porozumienia lub polubownym zakończeniem sporu.
Warunkowe umorzenie postępowania, a zakończenie sprawy karnej
Wyrok, którym warunkowo zakończono postępowanie karne, nie jest wyrokiem skazującym.
W wyroku sąd określa czyn przypisany oskarżonemu, jego kwalifikację prawną oraz okres próby.
Dodatkowo w wyroku sąd określa:
- nałożone na oskarżonego obowiązki
- sposób i termin wykonania obowiązków nałożonych na oskarżonego.
W wyroku można orzec również:
- nawiązkę
- świadczenie pieniężne
- zakaz prowadzenia pojazdów
- dozór kuratora
- dozór osoby godnej zaufania albo instytucji lub organizacji społecznej.