Niezgłoszenie wniosku o upadłość we właściwym czasie a odpowiedzialność karna

Dzisiaj dowiesz się co grozi za niezgłoszenie wniosku o upadłość konsumencką firmy we właściwym czasie, wyjaśnię kiedy ma miejsce niewypłacalność firmy, oraz jaki jest termin na ogłoszenie upadłości, aby żadnych konsekwencji nie ponieść, omówimy również podstawę prawną! zapraszam do lektury!


Czym jest niewypłacalność przedsiębiorstwa?

Prowadzenie przedsiębiorstwa jest związane z ryzykiem konieczności ogłoszenia upadłości. Może się zdarzyć, że kontrahent nie zapłaci Ci należności, a Ty będziesz musiał ponieść związane z tym opłaty publicznoprawne i tak możesz popaść w spiralę zadłużenia.

To może się zdarzyć każdemu. Jeżeli nie masz możliwości spłaty powstałego zadłużenia, a działalność przestaje był rentowna, stosownym działaniem może być zakończenie działalności.

Przepisy karne związane z niewypłacalnością czy upadłością dłużnika są rozproszone w różnych aktach prawnych. Ochrona prawnokarna niewątpliwie jest potrzebna, niemniej wiele założeń polityki prawnokarnej wymaga rewizji.

Ogłoszenie upadłość możliwe jest w stosunku do dłużnika, który stał się niewypłacalny. Postępowanie dotyczy dłużnika, to znaczy podmiotu obowiązanego zarówno z tytułu zobowiązań prywatnoprawnych, jak i publicznoprawnych i nie ma znaczenia, z tytułu jakiego rodzaju zobowiązań dłużnik stał się niewypłacalny.

Nie jest jednak podstawą do ogłoszenia upadłości dłużnika zagrożenie niewypłacalnością. W konsekwencji wykluczone jest posługiwanie się potocznym pojęciem niewypłacalności, rozumianej jako „niezdolność do dotrzymania swoich zobowiązań finansowych, wypłacenia komuś pieniędzy”.

Ustawa z dnia 28 lutego 2003 r. – Prawo upadłościowe określa w art. 11 co oznacza, że dłużnik jest niewypłacalny.

Art. 11 [Niewypłacalność – pojęcie]

  1. Dłużnik jest niewypłacalny, jeżeli utracił zdolność do wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych.

1a. Domniemywa się, że dłużnik utracił zdolność do wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych, jeżeli opóźnienie w wykonaniu zobowiązań pieniężnych przekracza trzy miesiące.

  1. Dłużnik będący osobą prawną albo jednostką organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną, jest niewypłacalny także wtedy, gdy jego zobowiązania pieniężne przekraczają wartość jego majątku, a stan ten utrzymuje się przez okres przekraczający dwadzieścia cztery miesiące.
  2. Do majątku, o którym mowa w ust. 2, nie wlicza się składników niewchodzących w skład masy upadłości.
  3. Do zobowiązań pieniężnych, o których mowa w ust. 2, nie wlicza się zobowiązań przyszłych, w tym zobowiązań pod warunkiem zawieszającym oraz zobowiązań wobec wspólnika albo akcjonariusza z tytułu pożyczki lub innej czynności prawnej o podobnych skutkach, o których mowa w art. 342 ust. 1 pkt 4.
  4. Domniemywa się, że zobowiązania pieniężne dłużnika przekraczają wartość jego majątku, jeżeli zgodnie z bilansem jego zobowiązania, z wyłączeniem rezerw na zobowiązania oraz zobowiązań wobec jednostek powiązanych, przekraczają wartość jego aktywów, a stan ten utrzymuje się przez okres przekraczający dwadzieścia cztery miesiące.
  5. Sąd może oddalić wniosek o ogłoszenie upadłości, jeżeli nie ma zagrożenia utraty przez dłużnika zdolności do wykonywania jego wymagalnych zobowiązań pieniężnych w niedługim czasie.
  6. Przepisy ust. 2-6 nie mają zastosowania do spółek osobowych określonych w ustawie z dnia 15 września 2000 r. – Kodeks spółek handlowych (Dz.U. z 2017 r. poz. 1577, z późn. zm.3)), zwanej dalej „Kodeksem spółek handlowych”, w których co najmniej jednym wspólnikiem odpowiadającym za zobowiązania spółki bez ograniczenia całym swoim majątkiem jest osoba fizyczna.

Okoliczność “niewypłacalności” należy interpretować jako obiektywnie ujmowaną niemożność wywiązywania się dłużnika ze swoich zobowiązań wobec wszystkich wierzycieli, bez względu na rodzaj zobowiązań.

Niemożność ta musi mieć charakter trwały, przez co należy rozumieć, że na podstawie aktualnej sytuacji ekonomicznej dłużnika wiadomo, że nie ma on i nie będzie miał w dającej się przewidzieć przyszłości środków na wykonanie zobowiązań swoich wierzycieli.

Termin ogłoszenia upadłości konsumenckiej

Zgłoszenie przez dłużnika wniosku o ogłoszenie upadłości obwarowane jest terminem, albowiem dłużnik powinien tego dokonać nie później niż w terminie trzydziestu dni od dnia, w którym wystąpiła podstawa do ogłoszenia upadłości.

Jeżeli dłużnikiem jest osoba prawna albo inna jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną, obowiązek ten spoczywa na każdym, kto na podstawie ustawy, umowy spółki lub statutu ma prawo do prowadzenia spraw dłużnika i do jego reprezentowania, samodzielnie lub łącznie z innymi osobami.

Osoby powyżej wymienione ponoszą odpowiedzialność karną za szkodę wyrządzoną wskutek niezłożenia wniosku w określonym terminie, chyba że nie ponoszą winy.

Osoby te mogą uwolnić się od odpowiedzialności, w szczególności jeżeli wykażą, że w terminie wskazanym przepisami do złożenia wniosku, otwarto postępowanie restrukturyzacyjne albo zatwierdzono układ w postępowaniu o zatwierdzenie układu.

Szkoda wyrządzona zostaje wierzycielowi i polega na ograniczeniu wielkości jego zaspokojenia wskutek uszczuplenia majątku, który posłuży mu później do zaspokojenia w drodze egzekucji.

Jeżeli majątek dłużnika posiada wartość większą od jego zobowiązań i w wyniku postępowania upadłościowego wierzyciel uzyska pełne zaspokojenie, szkoda w ogóle nie powstanie.

W przypadku dochodzenia odszkodowania przez wierzyciela niewypłacalnego dłużnika domniemywa się, że szkoda obejmuje wysokość niezaspokojonej wierzytelności tego wierzyciela wobec dłużnika.

Ustalenie wysokości szkody wymaga więc przeprowadzenia symulacji postępowania upadłościowego, co trudno byłoby zrobić wierzycielowi, który nie ma pełnych informacji na temat majątku dłużnika.

Zasadniczo sam dłużnik będący osobą fizyczną oraz członkowie zarządu i likwidatorzy, nie ponoszą odpowiedzialności za niezłożenie wniosku o ogłoszenie upadłości w czasie, gdy prowadzona jest egzekucja przez zarząd przymusowy albo przez sprzedaż przedsiębiorstwa, na podstawie przepisów KPC, jeżeli obowiązek złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości powstał w czasie prowadzenia egzekucji.

Jest to uzasadnione faktem braku dostępu tych osób do informacji o aktualnym stanie przedsiębiorstwa, a zatem także i wiedzy co do konieczności złożenia wniosku.

Nie oznacza to odebrania prawa do złożenia wniosku, a jedynie zdjęcie odpowiedzialności za okres, kiedy faktycznie nie wykonują swoich funkcji z racji prowadzenia przez wierzyciela egzekucji we wspomnianym trybie.

Odpowiedzialność karna z art. 586 Kodeksu Spółek Handlowych

Ponad powyższe, za niezgłoszenie w terminie wniosku o ogłoszenie upadłości przewidziana jest odpowiedzialność karna. Ta materia regulowana jest przez Ustawę z dnia z dnia 15 września 2000 r. – Kodeks Spółek Handlowych w art. 586.

Art. 586 [Niezgłoszenie upadłości]

Kto, będąc członkiem zarządu spółki albo likwidatorem, nie zgłasza wniosku o upadłość spółki handlowej pomimo powstania warunków uzasadniających według przepisów upadłość spółki

  • podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.

Ustawa kryminalizuje jedynie fakt niezgłoszenia wniosku o upadłość, a nie nieprawidłowe zgłoszenie wniosku o upadłość.

Nie jest więc karane złożenie wniosku na przykład do nieprawidłowego sądu. Jednakże karalne jest zgłoszenie prawidłowego wniosku o upadłość, lecz już po terminie 30 dni po wystąpieniu jednej z okoliczności uzasadniającej złożenie wniosku.

Ustawodawca czyni karalnym niezgłoszenie wniosku o upadłość spółki handlowej tylko i wyłącznie wtedy, gdy powstaną ku temu warunki uzasadniające według przepisów upadłość spółki.

Warunki, o których mowa w art. 586 Kodeksu Spółek Handlowych, zasadniczo wymagają wiedzy specjalnej, co oznacza, że w procesie karnym powinny być stwierdzone przez odpowiedniego biegłego (z zakresu finansów i rachunkowości lub analizy ekonomicznej).

Nie jest karalne niezłożenie wniosku o upadłość w sytuacji, gdy:

  1. wniosek taki został już prawidłowo złożony przez inny uprawniony podmiot,
  2. w odpowiednim terminie otwarto postępowanie restrukturyzacyjne albo zatwierdzono układ w postępowaniu o zatwierdzenie układu,
  3. prowadzona jest egzekucja przez zarząd przymusowy albo przez sprzedaż przedsiębiorstwa.

Powyższe potwierdza przepis art. 21 Prawa upadłościowego.

Podstawą zarzutu karnoprawnego z art. 586 Kodeksu Spółek Handlowych może być wyłącznie faktycznie i formalnie ściśle określona podstawa ogłoszenia upadłości, czyli niewypłacalność dłużnika.

Wobec tego, że Prawo upadłościowe na przestrzeni ostatnich lat uległo istotnym zmianom, w kontekście przestępstwa z art. 586 KSH, karnoprawne znaczenie mają te przepisy Prawa upadłościowego, które obowiązywały w chwili popełnienia czynu.

Przepis art. 586 Kodeksu Spółek Handlowych jest związany z ochroną prawidłowego obrotu gospodarczego, prawidłowego funkcjonowania spółek handlowych oraz z ochroną majątkowych interesów ich wierzycieli.

Jego celem jest ochrona dobra prawnego w postaci uczciwego obrotu gospodarczego z udziałem spółek prawa handlowego oraz majątkowy interes wierzycieli takich spółek. Jest to przestępstwo publicznoskargowe ścigane “z urzędu”.

Zakres zastosowania przepisu karnego dotyczy wszystkich spółek prawa handlowego, w których występuje członek zarządu lub likwidator.

Członek zarządu lub likwidator mają obowiązek ustawowy zgłoszenia wymaganego wniosku o upadłość, albowiem przy wykonywaniu swoich obowiązków dołożyć staranności wynikającej z zawodowego charakteru swojej działalności. Przestępstwo to ma zatem charakter indywidualny.

Może je popełnić wyłącznie członek zarządu albo likwidator spółki prawa handlowego będącej dłużnikiem, wobec którego zaktualizował się obowiązek zgłoszenia wniosku o upadłość.

Należy przyjąć, iż zasadniczo odpowiada tutaj karnie każdy członek zarządu spółki – dłużnika. Wniosek o ogłoszenie upadłości w stosunku do spółki będącej w likwidacji może zgłosić każdy likwidator. Zatem każdy z likwidatorów podlega tutaj odpowiedzialności karnej.

Odpowiedzialność karna odnosi się do faktycznego zachowania określonej osoby fizycznej, która miała obiektywną możliwość realizacji zachowania wymaganego prawem.

Zatem w zakresie wskazania jego podmiotu wymagane jest w praktyce procesowej dokładne zbadanie i wykazanie konkretnej osoby lub grupy osób odpowiedzialnych za realizację (i brak realizacji) obowiązku zgłoszenia upadłości spółki.

Nie można więc tutaj stosować automatyzmu sprowadzającego się wyłącznie do formalnego wskazania, kto pełnił daną funkcję w określonym czasie.

W przypadku kilku osób obowiązanych do zgłoszenia wniosku o upadłość, działających bez porozumienia i tylko na zasadzie indywidualnego zaniechania, nie można wykluczyć pociągnięcia do odpowiedzialności każdego z nich odrębnie za to samo przestępstwo.

Jednak w praktyce zasadą będzie odpowiedzialność jednej osoby, w szczególności prezesa zarządu.

Przestępstwo z art. 586 Kodeksu Spółek Handlowych jest przestępstwem trwałym, a czas jego popełnienia rozpoczyna się pierwszego dnia po upływie ustawowego terminu od powstania warunków uzasadniających według przepisów upadłość spółki, a kończy z chwilą złożenia przez zobowiązanego wniosku o ogłoszenie upadłości spółki, ustania warunków uzasadniających upadłość spółki bądź utraty przez sprawcę statusu osoby zobowiązanej do zgłoszenia takiego wniosku.

Przestępstwo to można popełnić tylko umyślnie. Sprawca tego czynu musi mieć świadomość zaistnienia warunków ogłoszenia upadłości i powstałych w związku z tym obowiązków oraz wolę braku odpowiedniej reakcji na wskazane okoliczności.

Z punktu widzenia klasyfikacji przestępstw z uwagi na zagrożenie sankcją karną przestępstwo z art. 586 Kodeksu Spółek Handlowych stanowi występek zagrożony alternatywnie grzywną, karą ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.

Przy wyborze rodzaju kary sąd stosować się musi do tzw. dyrektyw sądowego wymiaru kary, zgodnie z którymi wysokość kary jest limitowana tzw. stopniem winy, zaś sąd przy jej wymierzaniu uwzględnia także stopień społecznej szkodliwości czynu oraz względy indywidualno- i ogólno-prewencyjne.

W szczególności sąd zobowiązany będzie uwzględnić także takie przesłanki jak: motywacja sprawcy, sposób jego zachowania się, rodzaj i stopień naruszenia obowiązków, rodzaj i rozmiar ujemnych następstw przestępstwa, właściwości i warunki osobiste sprawcy, sposób życia przed popełnieniem przestępstwa i zachowanie się po jego popełnieniu, a zwłaszcza staranie o naprawienie szkody lub zadośćuczynienie w innej formie społecznemu poczuciu sprawiedliwości, oraz pozytywne wyniki mediacji pomiędzy pokrzywdzonym a sprawcą albo ugodę osiągniętą między nimi.

Grzywnę wymierza się w systemie tzw. stawek dziennych, a rozpiętość możliwych do orzeczenia liczby stawek zamyka się w przedziale 10 do 540, zaś wysokość jednej stawki dziennej w przedziale od 10 do 2000 zł.

Zatem grzywna w systemie stawek dziennych, jaka może być orzeczona za niezgłoszenie spółki do upadłości w przepisanym terminie, waha się w granicach od 100 do 1 080 000 zł.

Sąd zobowiązany jest brać pod uwagę dochody sprawcy, jego warunki osobiste, rodzinne, stosunki majątkowe i możliwości zarobkowe. Należy także wskazać, że grzywny nie orzeka się, jeżeli dochody sprawcy, jego stosunki majątkowe lub możliwości zarobkowe uzasadniają przekonanie, że sprawca grzywny nie uiści i nie będzie jej można ściągnąć w drodze egzekucji.

Kara ograniczenia wolności trwa co do zasady najkrócej miesiąc, a najdłużej 2 lata, a wymierzana jest w miesiącach i latach. W czasie odbywania tej kary skazany co do zasady jest zobowiązany do wykonywania nieodpłatnej, kontrolowanej pracy na cele społeczne przy czym w stosunku do osoby zatrudnionej sąd może zamiast tego obowiązku albo łącznie z nim orzec potrącenie od 10 do 25% wynagrodzenia za pracę na określony cel społeczny.

Nieodpłatna, kontrolowana praca na cele społeczne orzekana jest w wymiarze 20 do 40 godzin miesięcznie, a nie orzeka się jej, jeżeli stan zdrowia sprawcy lub jego właściwości i warunki osobiste uzasadniają przekonanie, że obowiązek wykonywania tej pracy wykonywany nie będzie.

Wobec sprawcy przestępstwa z art. 586 sąd może odstąpić od wymierzenia kary, jeżeli uzna, że społeczna szkodliwość czynu nie jest znaczna oraz orzeka jednocześnie środek karny, przepadek lub środek kompensacyjny, a cele kary zostaną przez ten sposób spełnione.

Zauważyć należy, że w odniesieniu do przestępstwa niezgłoszenia spółki do upadłości adekwatnymi środkami karnymi są: zakaz zajmowania określonych stanowisk (szczególnie zasiadania w organach spółek) oraz zakaz wykonywania działalności gospodarczej oraz świadczenie pieniężne.

W stosunku do sprawcy przestępstwa z art. 586 sąd może umorzyć warunkowo postępowanie karne, jeżeli wina i społeczna szkodliwość czynu nie są znaczne, okoliczności jego popełnienia nie budzą wątpliwości, a postawa sprawcy niekaranego za przestępstwo umyślne, jego właściwości i warunki osobiste oraz dotychczasowy sposób życia uzasadniają przypuszczenie, że pomimo umorzenia postępowania będzie przestrzegał porządku prawnego, a w szczególności nie popełni przestępstwa.

Warunkowe umorzenie postępowania następuje na okres próby, który są określa na okres od roku do 2 lat.

Możliwe jest także zastosowanie warunkowego zawieszenia wykonania kary pozbawienia wolności na okres od roku do 3 lat.

Odpowiedzialność karna z art. 522 Prawa Upadłościowego

Przepis art. 586 Kodeksu Spółek Handlowych uzupełnia przepis art. 522 Prawa Upadłościowego określający przestępstwo zgłoszenia nieprawdziwych danych w takim wniosku.

Art. 522 [Podanie nieprawdziwych danych]

  1. Kto będąc dłużnikiem albo osobą uprawnioną do reprezentowania dłużnika, który jest osobą prawną lub spółką handlową niemającą osobowości prawnej, podaje we wniosku o ogłoszenie upadłości nieprawdziwe dane
  • podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.
  1. Tej samej karze podlega, kto będąc dłużnikiem lub osobą uprawnioną do reprezentowania dłużnika, który jest osobą prawną lub spółką handlową niemającą osobowości prawnej, w postępowaniu w przedmiocie ogłoszenia upadłości podaje sądowi nieprawdziwe informacje co do stanu majątku dłużnika.

W postępowaniu o ogłoszenie upadłości, jak i w postępowaniu upadłościowym obowiązuje zasada prawdy, która w przedmiocie ogłoszenia upadłości podlega wzmożonej ochronie prawnej.

Wraz z wnioskiem o ogłoszenie upadłości dłużnik jest obowiązany złożyć oświadczenie na piśmie co do prawdziwości danych zawartych we wniosku.

Przestępstwo, o którym mowa w art. 522 ust. 1 Prawa Upadłościowego, jest przestępstwem indywidualnym, którego sprawcą może być dłużnik – osoba fizyczna składająca wniosek o ogłoszenie upadłości, posiadająca zdolność upadłościową, albo osoba fizyczna uprawniona do reprezentowania dłużnika.

Sprawcą czynu nie może być natomiast wierzyciel wnoszący o ogłoszenie upadłości dłużnika.

Czynność sprawcza to podanie nieprawdziwych danych we wniosku o ogłoszenie upadłości, które wymagane są przepisami ustawy, ale również takie, które zostaną podane we wniosku o ogłoszenie upadłości z własnej inicjatywy wnioskodawcy. Przestępstwo to jest przestępstwem umyślnym o charakterze formalnym i jest popełnione z chwilą ukończenia samego czynu.

Odpowiedzialność karna uregulowana w Kodeksie Karnym, tzw. przestępstwa na szkodę wierzycieli

Również Kodeks Karny reguluje odpowiedzialność karną także w zakresie materii odnoszącej się ogłoszenia upadłości.

Art. 300 [Niezaspokojenie roszczeń wierzyciela]

  • 1. Kto, w razie grożącej mu niewypłacalności lub upadłości, udaremnia lub uszczupla zaspokojenie swojego wierzyciela przez to, że usuwa, ukrywa, zbywa, darowuje, niszczy, rzeczywiście lub pozornie obciąża albo uszkadza składniki swojego majątku,

podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.

  • 2. Kto, w celu udaremnienia wykonania orzeczenia sądu lub innego organu państwowego, udaremnia lub uszczupla zaspokojenie swojego wierzyciela przez to, że usuwa, ukrywa, zbywa, darowuje, niszczy, rzeczywiście lub pozornie obciąża albo uszkadza składniki swojego majątku zajęte lub zagrożone zajęciem, bądź usuwa znaki zajęcia,

podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.

  • 3. Jeżeli czyn określony w § 1 wyrządził szkodę wielu wierzycielom, sprawca

podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.

  • 4. Jeżeli pokrzywdzonym nie jest Skarb Państwa, ściganie przestępstwa określonego w § 1 następuje na wniosek pokrzywdzonego.

Przedmiotem ochrony czynu zabronionego z art. 300 § 1 Kodeksu Karnego nie jest w istocie majątek dłużnika (jego stan), lecz jego zachowanie społecznie szkodliwe.

Społeczna szkodliwość popełnionego czynu zabronionego nie wynika z określonego stanu majątkowego, lecz naruszenia uprawnień wierzyciela. Owo naruszenie uprawnień wynika z zachowania, którego przedmiotem jest majątek, następstwem zaś tego zachowania – określony stan majątku.

Przez “udaremnienie zaspokojenie wierzyciela” rozumieć należy wyłącznie całkowite uniemożliwienie zaspokojenia jego roszczenia. Natomiast przez “uszczuplenie zaspokojenia wierzyciela” należy rozumieć zmniejszenie zaspokojenia wierzyciela, a więc uniemożliwienie zaspokojenia jego roszczenia w jakiejkolwiek części.

Wobec sprawcy przestępstwa określonego w art. 300 Kodeksu Karnego, który dobrowolnie naprawił szkodę w całości, sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary, a nawet odstąpić od jej wymierzenia, natomiast wobec sprawcy przestępstwa, który dobrowolnie naprawił szkodę w znacznej części, sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary.

Art. 301 [Pozorne bankructwo]

  • 1. Kto będąc dłużnikiem kilku wierzycieli udaremnia lub ogranicza zaspokojenie ich należności przez to, że tworzy w oparciu o przepisy prawa nową jednostkę gospodarczą i przenosi na nią składniki swojego majątku,

podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.

  • 2. Tej samej karze podlega, kto będąc dłużnikiem kilku wierzycieli doprowadza do swojej upadłości lub niewypłacalności.
  • 3. Kto będąc dłużnikiem kilku wierzycieli w sposób lekkomyślny doprowadza do swojej upadłości lub niewypłacalności, w szczególności przez trwonienie części składowych majątku, zaciąganie zobowiązań lub zawieranie transakcji oczywiście sprzecznych z zasadami gospodarowania,

podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.

Doprowadzenie do upadłości lub niewypłacalności stanowi czyn zabroniony. Chodzi tu przy tym o działanie umyślne.

Oznacza to, że dla dokonania przestępstwa wymagany jest skutek w postaci doprowadzenia do swojej upadłości lub niewypłacalności. “Doprowadzenie” obejmuje każde zachowanie dłużnika, z którym należy łączyć nadejście jego niewypłacalności lub upadłości.

Wobec sprawcy przestępstwa określonego w art. 301 Kodeksie Karnym, który dobrowolnie naprawił szkodę w całości, sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary, a nawet odstąpić od jej wymierzenia, natomiast wobec sprawcy przestępstwa, który dobrowolnie naprawił szkodę w znacznej części, sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary.

Art. 302 [Faworyzowanie wierzycieli, łapownictwo]

  • 1. Kto, w razie grożącej mu niewypłacalności lub upadłości, nie mogąc zaspokoić wszystkich wierzycieli, spłaca lub zabezpiecza tylko niektórych, czym działa na szkodę pozostałych,

podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.

  • 2. Kto wierzycielowi udziela lub obiecuje udzielić korzyści majątkowej za działanie na szkodę innych wierzycieli w związku z postępowaniem upadłościowym lub zmierzającym do zapobiegnięcia upadłości,

podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.

  • 3. Tej samej karze podlega wierzyciel, który w związku z określonym w § 2 postępowaniem przyjmuje korzyść za działanie na szkodę innych wierzycieli albo takiej korzyści żąda.

W orzecznictwie wyrażono pogląd, że “znamiona czynu zabronionego określonego w art. 302 § 1 k.k. wyczerpuje także ten, kto w razie grożącej mu niewypłacalności lub upadłości, nie mogąc zaspokoić wszystkich wierzycieli, realizuje opisane w tym przepisie zachowania, czym działa na szkodę chociażby jednego wierzyciela” (tak Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 27.11.2015 r. II KK 216/15).

Przedmiotowy przepis chroni wierzycieli dłużnika zagrożonego niewypłacalnością lub upadłością.

Wobec sprawcy przestępstwa określonego w art. 302 Kodeksie Karnym, który dobrowolnie naprawił szkodę w całości, sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary, a nawet odstąpić od jej wymierzenia, natomiast wobec sprawcy przestępstwa, który dobrowolnie naprawił szkodę w znacznej części, sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary.

Zbieg odpowiedzialności karnej

Sprawca ponoszący odpowiedzialność karną za przestępstwo niezgłoszenia wniosku o upadłość spółki handlowej z art. 586 Kodeksu Spółek Handlowych może odpowiadać również za tzw. przestępstwa na szkodę wierzycieli, stypizowane w art. 300–302 Kodeksu Karnego.

Do zbiegu art. 586 Kodeksu Spółek Handlowych z art. 300 § 1 Kodeksu Karnego dojdzie w sytuacji, gdy sprawca zamiast zgłosić wniosek o ogłoszenie upadłości, udaremnia lub uszczupla zaspokojenie wierzycieli w sposób opisany w art. 300 § 1 Kodeksu Karnego.

Zależność powyższa powtarza się w przypadku opisanym w art. 301 § 2 Kodeksu Karnego, gdy sprawca doprowadza spółkę do upadłości lub niewypłacalności, a następnie niewypełnienia obowiązku złożenia wniosku o jej upadłość.

Zwrócić uwagę należy również na zbieg odpowiedzialności art. 586 Kodeksu Spółek Handlowych z art. 302 § 2 Kodeksu Karnego, który penalizuje faworyzowanie wierzycieli.

Taka sytuacja zachodzi, gdy członek zarządu albo likwidator spółki handlowej dopuści się zachowania polegającego na faworyzowaniu niektórych wierzycieli spółki, nie składając jednocześnie wniosku o ogłoszenie jej upadłości, mimo spełnienia przesłanek przewidzianych w prawie upadłościowym.

Wybrane specjalnie dla Ciebie artykuły:

Oceń mój artykuł:
1 Star2 Stars3 Stars4 Stars5 Stars (1 votes, average: 5,00 out of 5)
Loading...
Wpis pochodzi z kategorii:

O autorze