Jestem bardzo zadłużona, pożyczki, chwilówki, karta kredytowa i kredyty. Komornik ściąga zadłużenie z wynagrodzenia i rachunku bankowego. Co mogę zrobić za życia, aby długi nie przeszły na rodzinę? Jak zabezpieczyć rodzinę przed długami?
SPIS TREŚCI:
Jak zabezpieczyć rodzinę przed długami?
Witam, pytasz jak uchronić rodzinę przed długami? nie jesteś w stanie za życia uchronić swojej rodziny przed swoimi długami. Taką obronę, po Twojej śmierci mogą podjąć jedynie Twoi spadkobiercy.
Kwestie spadkowe, w tym odrzucenia spadku i odpowiedzialności za długi reguluje kodeks cywilny.
Z chwilą Twojej śmierci otwiera się spadek i z tą też chwilą dochodzi do przyjęcia spadku przez spadkobierców. W jego skład wchodzą zarówno aktywa, jak i pasywa.
Dziedziczenie może nastąpić z ustawy, czyli zgodnie z regułami określonymi w kodeksie, bądź z testamentu, jeżeli taki sporządzisz. Jeżeli nie sporządzisz testamentu dojdzie do dziedziczenia ustawowego.
W takiej sytuacji do spadku w pierwszej kolejności powołane są dzieci i małżonek, którzy dziedziczą w częściach równych, jednak część przypadająca małżonkowi nie może być mniejsza niż jedna czwarta.
Jeżeli któreś z Twoich dzieci nie dożyje otwarcia po Tobie spadku, czyli kolokwialnie mówiąc, nie dożyje Twojej śmierci, taki udział spadkowy (przypadający Twojemu dziecku) przypada jego dzieciom w częściach równych.
Jeżeli nie masz dzieci, do spadku powołani są małżonek i Twoi rodzice, jeżeli oczywiście żyją w chwili Twojej śmierci. Udział spadkowy każdego z rodziców, które dziedziczy w zbiegu z małżonkiem spadkodawcy, wynosi jedną czwartą całości spadku.
Jeżeli natomiast nie posiadasz ani dzieci ani małżonka, Twój spadek przypada Twoim rodzicom w całości, w częściach równych. To są ogólne zasady dziedziczenia ustawowego. Nie będę przedstawiać Ci szczegółów i dalszych zasad dziedziczenia ustawowego ani dziedziczenia testamentowego.
Odrzucenie lub przyjęcie spadku
Przyjęcie proste spadku
Spadkobierca może spadek przyjąć lub odrzucić. W przypadku przyjęcia spadku może nastąpić tzn. przyjęcie proste, czyli bez ograniczenia odpowiedzialności za długi – oznacza to, że spadkobierca bądź spadkobiercy przyjmują spadek zarówno co do aktywów jak i pasywów.
Skutkiem złożenia oświadczenia o przyjęciu spadku jest definitywne nabycie przez spadkobiercę praw i obowiązków wchodzących w skład majątku spadkowego i potwierdza nabycie tego statusu już z chwilą śmierci spadkodawcy.
W takiej sytuacji od chwili przyjęcia spadku spadkobierca ponosi odpowiedzialność za te długi z całego swego majątku. W zasadzie w momencie przyjęcia spadku następuje połączenie dwóch mas majątkowych: spadku oraz majątku osobistego spadkobiercy.
Z majątku powstałego z połączenia obu tych mas spadkobierca odpowiada za wszystkie długi, które obciążały spadek, w sposób nieograniczony.
Marginalnie, przyjęcie spadku wywołuje też konsekwencje podatkowe. Z tą chwilą powstaje obowiązek podatkowy w zakresie podatku od spadków i darowizn.
Przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza
Przyjęcia spadku może nastąpić również z ograniczeniem odpowiedzialności za długi i wtedy mówi się o przyjęciu spadku z dobrodziejstwem inwentarza.
Przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza powoduje w zasadzie takie same skutki jak te, która ustawa łączy z przyjęciem spadku wprost.
Jedyną różnicą jest powstające w tym momencie ograniczenie odpowiedzialności spadkobiercy za długi spadkowe do wartości ustalonego w inwentarzu stanu czynnego spadku.
Złożenie oświadczenia o przyjęciu spadku z dobrodziejstwem inwentarza wywołuje też następstwo polegające na tym, że w wypadku jeśli inwentarz nie był wcześniej sporządzony, sąd jest zobowiązany z urzędu do wydania postanowienia o sporządzeniu spisu inwentarza, czyli dokonanie spisu aktywnej masy spadkowej.
Odrzucenie spadku
Spadkobierca może również dokonać odrzucenia spadku. Odrzucenie spadku powoduje, że spadkobierca traci prawa i obowiązki wchodzące w skład spadku.
Skutkiem tego jest traktowany tak, jakby nie dożył chwili otwarcia spadku. Spadkobierca odrzucając spadek nie ma możliwości określenia tego, komu ma on przypaść.
Jeśli odrzuca spadek, dochodzi do zmiany osób powołanych do dziedziczenia z mocy ustawy (np. syn odrzucając spadek powoduje powstanie tytułu dziedziczenia po stronie swoich dzieci), bądź ułamków w jakich osoby te dziedziczą (np. małżonek odrzucając spadek w zbiegu z rodzicami spadkodawcy w braku innych krewnych, powoduje zwiększenie udziałów spadkowych rodziców).
Niedopuszczalne w prawie polskim jest zrzeczenie się spadku lub udziału w nim na rzecz innej osoby, rozumiane jako odrzucenie spadku ze wskazaniem komu ma on przypaść.
Przyjęcie lub odrzucenie spadku – termin
Co istotne, oświadczenie o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku obwarowane jest terminem na dokonanie przedmiotowego.
Przyjęcie lub odrzucenie spadku może być złożone w ciągu sześciu miesięcy od dnia, w którym spadkobierca dowiedział się o tytule swego powołania, czyli de facto od dnia, w którym dowiedział się o śmierci spadkodawcy.
Co jeszcze istotniejsze, brak oświadczenia spadkobiercy złożonego w terminie określonym powyżej jest jednoznaczny z przyjęciem spadku z dobrodziejstwem inwentarza, czyli z ograniczeniem odpowiedzialności za długi spadkowe.
Oświadczenie o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku składa się przed sądem lub przed notariuszem.
Odpowiedzialność za długi spadkowe
Przedstawię Ci teraz zasady odpowiedzialności za długi spadkowe.
Odpowiedzialność za długi spadkowe stanowi konsekwencję nadania dziedziczeniu charakteru sukcesji uniwersalnej oraz zasady, iż spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku z mocy samego prawa.
Jej zakres zależy od sposobu przyjęcia spadku oraz tego, czy chodzi o okres przed przyjęciem spadku, po jego przyjęciu czy po dziale spadku.
Do chwili przyjęcia spadku spadkobierca ponosi odpowiedzialność za długi spadkowe tylko ze spadku, natomiast od chwili przyjęcia spadku ponosi odpowiedzialność za te długi z całego swego majątku.
Oznacza to, że do chwili przyjęcia spadku (czyli złożenia oświadczenia przed sądem bądź notariuszem) egzekucja zmierzająca do zaspokojenia wierzycieli spadkodawcy jest dopuszczalna tylko ze spadku, a nie z majątku własnego spadkobiercy.
Zarazem też do tej chwili nie może być prowadzona egzekucja ze spadku na zaspokojenie osobistych długów spadkobiercy.
W związku z egzekucją roszczeń od spadkodawcy jako skutek otwarcia spadku mogą wystąpić dwie sytuacje: albo wierzyciel spadkowy nie dysponuje tytułem egzekucyjnym przeciwko spadkodawcy, albo taki tytułu już ma.
W pierwszym przypadku niezbędne jest wytoczenie powództwa przeciwko spadkobiercom. W konsekwencji wierzyciel uzyskuje tytuł egzekucyjny przeciwko nim i na zasadach ogólnych może prowadzić egzekucję na jego podstawie, przy czym aż do działu spadku do egzekucji ze spadku potrzebny jest tytuł egzekucyjny wydany przeciwko wszystkim spadkobiercom.
W drugim przypadku nie ma konieczności ponownego uzyskiwania tytułu egzekucyjnego. Wierzyciel spadkowy może uzyskać klauzulę wykonalności na tytule egzekucyjnym wydanym wobec spadkodawcy przeciwko spadkobiercom.
Spadkobierca ma możliwość obrony przez egzekucją, albowiem może żądać zawieszenia postępowania do czasu złożenia oświadczenia woli o przyjęciu spadku lub do chwili upływu terminu przewidzianego do złożenia takiego oświadczenia.
Jeżeli śmierć spadkodawcy nastąpiła już po wszczęciu postępowania egzekucyjnego, a spadkobiercy nie objęli spadku lub są nieznani i nie ma kuratora spadku, sąd – na wniosek wierzyciela – ustanowi dla spadkobierców kuratora, co pozwoli na kontynuowanie postępowania egzekucyjnego, ale jedynie ze spadku.
Złożenie oświadczenia o przyjęciu spadku wprost sprawia, iż od tej chwili spadkobierca odpowiada za długi spadkowe z całego swego majątku, a więc nie tylko ze spadku, ale i z majątku własnego. Motywy takiego zachowania spadkobiercy – przyjęcia prostego – mogą być tak naprawdę różne:
- spadkobierca, który nie ma obaw, że długi spadkowe przewyższą wartość aktywów, może przez przyjęcie spadku wprost uniknąć konieczności sporządzenia wykazu inwentarza lub spisu inwentarza;
- jeżeli do spadku wchodzi przedsiębiorstwo lub gospodarstwo rolne, spadkobierca może, przyjmując spadek wprost, próbować zwiększyć zaufanie do siebie podmiotów, z którymi będzie się stykał w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą w ramach tego przedsiębiorstwa lub gospodarstwa rolnego;
- spadkobierca może próbować zapobiec niebezpieczeństwu paniki w gronie wierzycieli grożącemu w razie przyjęcia spadku z dobrodziejstwem inwentarza;
- spadkobierca może też zmierzać do umocnienia w taki sposób swojego prestiżu społecznego.
Ponadto co powyżej, istnieje jeszcze jedna zasada co do odpowiedzialności za długi spadkowe, która jest odpowiednikiem tego, co powyżej, ale reguluje konsekwencje drugiego, obok przyjęcia spadku, bardzo ważnego momentu dla reżimu odpowiedzialności spadkobierców za długi spadkowe – działu spadku.
Przez chwilę działu spadku należy rozumieć chwilę zawarcia umowy o dział spadku lub chwilę uprawomocnienia się postanowienia działowego. Mianowicie spadkobiercy ponoszą solidarną odpowiedzialność za długi spadkowe do chwili działu spadku, a od chwili działu spadku spadkobiercy ponoszą odpowiedzialność za długi spadkowe w stosunku do wielkości udziałów.
Jeżeli w pierwszej z sytuacji jeden ze spadkobierców spełnił świadczenie na rzecz wierzyciela, może on żądać zwrotu od pozostałych spadkobierców w częściach, które odpowiadają wielkości ich udziałów.
Od chwili działu spadku każdy spadkobierca odpowiada tylko za proporcjonalną do jego udziału spadkowego część długów spadkowych.
Systematyzując powyższe, normy wynikające z przepisów kodeksu cywilnego (art. 1030 i 1034) pozwalają wskazać na poszczególne, różniące się od siebie co do regulacji odpowiedzialności spadkobierców za długi spadkowe, etapy:
- od otwarcia spadku do przyjęcia spadku (albo upływu ustawowego terminu na złożenie oświadczenia w przedmiocie przyjęcia spadku) – w tym wypadku spadkobiercy, którzy dochodzą do dziedziczenia z mocy prawa, odpowiadają za długi spadkowe wyłącznie z majątku spadkowego;
- od przyjęcia spadku do działu spadku – jeżeli spadkobiercy przyjęli spadek wprost, to ponoszona przez nich odpowiedzialność nie jest ograniczona, natomiast jeżeli przyjęli spadek z dobrodziejstwem inwentarza, to jest to odpowiedzialność ograniczona do wartości czynnej spadku;
- po dziale spadku–w takiej sytuacji do majątku spadkobiercy trafia udział w majątku spadkowym, który jest udziałem w takiej samej wysokości w każdej rzeczy i prawie wchodzących do spadku. Cały majątek spadkowy jest wspólnością wszystkich spadkobierców.
Konsekwencją ostatniej sytuacji jest to, że spadkobiercy ponoszą odpowiedzialność solidarną za długi spadkowe z własnego majątku, tzn. że wierzyciel spadku może swoje roszczenie skierować do wszystkich spadkobierców, kilku z nich albo tylko jednego.
Jeżeli jeden ze spadkobierców pokryje długi spadkowe w wysokości przekraczającej wartość jego udziału, to może wystąpić przeciwko pozostałym spadkobiercom z roszczeniami w częściach odpowiadających zakresowi ich odpowiedzialności za długi spadkowe.
Dział spadku pozostaje bez wpływu na zakres odpowiedzialności spadkobierców za długi spadkowe, a zmianie ulegają wyłącznie zasady odpowiedzialności współspadkobierców, albowiem nie jest to już odpowiedzialność solidarna, lecz każdy spadkobierca odpowiada za długi spadkowe samodzielnie w stosunku do wielkości swojego udziału w spadku.
Zabezpieczenie rodziny przed moimi długami?
Nie można zabezpieczyć się przed długami za życia. Jedynym „zabezpieczeniem”, które przychodzi mi do głowy z życia i które pozwala z długami „żyć” jest nie posiadanie majątku czynnego.
Jeżeli nie będziesz posiadać żadnych aktywów, które Twoi spadkobiercy będą mogli odziedziczyć, to nawet jeżeli nie złożą żadnych oświadczeń w przedmiocie odrzucenia bądź przyjęcia spadku, nastąpi przyjęcia spadku z dobrodziejstwem inwentarza, czyli z ograniczoną odpowiedzialnością.
Nie posiadanie majątku aktywnego będzie powodowało niemożność wyegzekwowania długów.
Pamiętaj, że przedstawione powyżej zasady, są jedynie ogólnie. Jest wiele dodatkowych instytucji, o których tutaj nie wspomniałam, a które mogą być w każdym indywidualnym stanie faktycznym istotne. Pozdrawiam.
Wniosek o odrzucenie lub przyjęcie spadku
Wniosek o odrzucenie lub przyjęcie spadku
Wybrane specjalnie dla Ciebie:
- Dziedziczenie długów po synu do którego pokolenia? [PORADNIK]
- Przedawnienie karty kredytowej i dziedziczenie długu po zmarłym
- Jak zabezpieczyć dziecko przed dziedziczeniem długów po zmarłym ojcu? [PORADNIK]
- DŁUGI CZYNSZOWE / przedawnienie / dziedziczenie / odpowiedzialność
- Dziedziczenie długów podatkowych zmarłego [Instrukcja postępowania]
(No Ratings Yet)
Loading...
A co jeśli po śmierci zostaje nie spłacony kredyt, ale kredyt był ubezpieczony od śmierci kredytobiorcy? Bank nie będzie domagał się jego spłaty od kogoś z najbliższego otoczenia – byłej żony, córki?
Witam. W 2018 roku zmarł mój jedyny brat, nie pracował, nie posiadał żadnego majątku, natomiast mógł mieć nieuregulowane zobowiązania do firm z tytułu niezapłaconych rachunków za media itp. oraz zobowiązania do funduszu alimentacyjnego z tytułu nie płaconych alimentów na swoje dzieci.
Przebywam i pracuję za granicą, mam dorosłe dzieci które mają nieletnie dzieci (moje wnuki) jedne są w Polsce inne poza terenem Polski.
Po śmierci brata ruszyła procedura zrzekania się spadku po nim w formie aktów notarialnych, zaczęła jego żona, jego dzieci itd.
Moje pytanie jest takie, czy jest sens kontynuowania procedury zrzekania się spadku, nie wiedząc nawet czy brat miał jakieś długi? ( nadmieniam iż brat nie zostawali żadnego majątku).
Chciałbym uniknąć sytuacji, aby moje dzieci i moje nieletnie wnuki jeździły po sądach w Polsce odkręcając cała sprawę.
Czy jeżeli przyjmę spadek po bracie wg. nowelizacji przepisów z 2015 roku z dobrodziejstwem inwentarza, a brat nie zostawił aktywów/majątku, będę zagrożony zobowiązaniami spłaty np. jego zaległych rachunków lub alimentów?
Moi rodzice się rozwiedli i nie utrzymują kontaktów. Mój ojciec poinformował moją mamę, że musimy się zrzec spadku (ja i siostra), bo inaczej będziemy spłacać długi jego ojca. Moja mama pisała do niego o dane potrzebne do zrzeczenia się spadku ale on tych SMS-ów nie dostał, ponieważ jak przystało na “dorosłego” faceta, zablokował od niej wiadomości i nie wiedział że pisała, a teraz napisał, że przez to że się nie zrzekłyśmy spadku musimy spłacić te długi.
Jeżeli nie otrzymaliśmy istotnych informacji do zrzeczenia się tego spadku, to musimy spłacać te długi jego ojca (mojego dziadka)? Co powinnyśmy zrobić w takim przypadku? Dodam, że ojciec nie wysłał nam aktu zgonu.
Jeśli minęło 6 miesięcy, a Wy nie dokonaliście odrzucenia lub przyjęcia spadku po dziadku, to automatycznie dziedziczycie długi z dobrodziejstwem inwentarza, czyli odpowiadać będziecie za długi do wysokości wartości majątku jaki po sobie pozostawił zmarły. Nie ma więc powodu do obaw.