Skarga pauliańska pełni funkcję ochronną wobec wierzyciela, jeśli ten ma do czynienia z wyraźnie nieuczciwym dłużnikiem.
Dzięki skardze pauliańskiej wierzyciel zyskuje możność podważenia danej czynności dłużnika, jeśli w jej wyniku wierzyciel jest stratny.
SPIS TREŚCI:
Skarga pauliańska
Mówiąc inaczej, chodzi o protekcję wierzyciela, jeżeli dłużnik jest niewypłacalny. Niejednokrotnie dzieje się przecież tak, iż dłużnik celowo pozbywa się składników majątku – jeszcze zanim wierzyciel uzyska tytuł egzekucyjny i sposobność egzekucji komorniczej.
Skarga pauliańska – przykład
Dajmy na to – osoba X jest dłużnikiem wobec swoich dzieci, ponieważ nie płaci na nie zasądzonych alimentów. Jednocześnie jednak w całą sytuację wkrada się osoba trzecia, która otrzymuje od nieuczciwego ojca jakąś korzyść majątkową.
Wtedy wspomniani wierzyciele mogą wystosować żądanie, by uznać tę czynność za bezskuteczną wobec nich; o ile rzeczony ojciec wykonał ją, będąc świadomym pokrzywdzenia wierzycieli i jeśli osoba trzecia również znała kontekst sytuacji.
Czym jest skarga pauliańska?
Ogólną prawidłowość można zatem sformułować następująco:
Jeśli dłużnik wyzbywa się swego majątku, wskutek czego ma miejsce jego niewypłacalność, wierzyciel ma prawo żądać, aby ww. czynność prawna dłużnika zyskała status bezskutecznej.
Prawo to, wierzyciel może zrealizować z pomocą powództwa, bądź zarzutu, by – docelowo – egzekwować należne mu środki ze składnika majątku, którego dłużnik już de facto… nie ma.
Należy jednak pamiętać, iż z powództwem wierzyciel występuje nie przeciwko dłużnikowi. Chodzi natomiast właśnie o tę osobę trzecią; nabywcę danego przedmiotu/prawa.
Wiemy już zatem, czym jest skarga pauliańska – nazywa się tak uznanie danej czynności prawnej za bezskutecznej w stosunku do wierzyciela.
Warunki dla skargi pauliańskiej
Wierzyciel ma prawo posłużyć się skargą pauliańską, gdy cała sprawa spełnia parę kryteriów za jednym zamachem. Wymieńmy je.
Po pierwsze, co dość oczywiste, sama wierzytelność musi istnieć. Po drugie, musi zaistnieć czynność prawna między dłużnikiem a osobą trzecią. Czynność ta musi pokrzywdzić wierzycieli, co oznacza, że za jej sprawą następuje niewypłacalność dłużnika lub jej – nawet minimalne – pogłębienie.
Co do osoby trzeciej, musi ona otrzymać korzyść majątkową. Zwłaszcza jeśli nabywa prawo majątkowe lub zostaje zwolniona ze zobowiązania.
Ale uwaga – koniecznie musi być w to zaangażowany dłużnik. Jeśli następuje przesunięcie majątkowe, ale dzieje się tak z przyczyn, na które dłużnik nie ma wpływu, skarga pauliańska nie wchodzi w rachubę.
Omawiana czynność musi być dokonana „ze świadomością pokrzywdzenia uprawnionego wierzyciela”; jeśli zaś osoba trzecia uczestnicząca w czynności pozostaje z dłużnikiem w bliskim stosunku, dla prawa jest „opcją domyślną”, że ona także miała świadomość pokrzywdzenia wierzycieli. Nie trzeba więc tego udowadniać.
Jest to warte wspomnienia, gdyż osoba trzecia musi mieć tę świadomość – to kolejne kryterium. Ewentualnie, jeśli nie była świadoma pokrzywdzenia wierzycieli, warunek zostaje spełniony, gdy zachodzi podejrzenie, że bez trudu mogła uzyskać takie informacje.
Skarga pauliańska a darowizna
Należy dodać, że jeśli osoba trzecia uzyskuje od dłużnika darowiznę, dla wierzyciela otwiera się furtka dla skargi pauliańskiej automatycznie.
W takim przypadku bowiem nabywca nie musi wiedzieć, że dłużnik działa z pokrzywdzeniem wierzycieli; może nawet nie mieć możliwości dowiedzenia się o tym.
Co istotne, jeśli w momencie darowizny dłużnik jest już niewypłacalny, zachodzi wówczas prawne domniemanie, że darowizna wykonana została w pełni świadomie co do pokrzywdzenia wierzycieli.
W razie takiego domniemania to dłużnik musi wykazać, że takiej świadomości jednak nie miał.
Co należy rozumieć przez niewypłacalność?
Niewypłacalność to bieżący stan majątku dłużnika, który wykazano wszystkimi możliwymi narzędziami dowodowymi. Dla przykładu, gdy dłużnik nie spłaca wymaganej kwoty długu, lecz za gotówkę nabywa np. samochód, staje się wtedy niewypłacalny w stopniu wyższym.
Okoliczności takie krzywdzą wierzyciela, lecz muszą pozostać niezmienne od momentu wystosowania skargi aż do chwili orzekania.
Żeby więc czynność została uznana za bezskuteczną, wierzyciel ma za zadanie udowodnić wszystko, co wyżej opisaliśmy, choć – co zostało już powiedziane – sam fakt, czy osoba trzecia działała umyślnie, czy też nie, czasem nie musi być wykazywany.
Co niezmiernie ważne, wszystkie te okoliczności nie mają znaczenia i nie uzasadniają skargi pauliańskiej, jeśli wierzyciel jest w stanie zaspokoić swoje roszczenia z pozostałych rzeczy składających się na majątek dłużnika.
Powództwo ze skargi pauliańskiej
Według orzecznictwa Sądu Najwyższego wyrok, który uwzględnia powództwo ze skargi pauliańskiej, musi skonkretyzować wierzytelność tak podmiotowo, jak i przedmiotowo. Mówiąc inaczej, wierzytelność powinna być prawdziwa i konkretna.
By to nieco rozjaśnić, posłużę się przykładem: dzieci zastosowały skargę pauliańską wobec osoby, która uzyskała nieruchomość jako darowiznę, przy czym darczyńcą był ojciec tych dzieci. Dodajmy, że na ojcu spoczywał obowiązek alimentacyjny.
W tej sytuacji bezskuteczność umowy wobec nieruchomości zredukowana jest (podmiotowo) tylko do owych dzieci i żadnych innych ewentualnych wierzycieli!
Przedmiotowo natomiast, chodzi jedynie o zaspokojenie roszczeń alimentacyjnych (i żadnych innych wierzytelności).
Wierzytelność pod ochroną nie ma obowiązku być wymagalną, nie trzeba też tytułu egzekucyjnego potwierdzającego jej istnienie. Jednak to, jak w wyroku powinna być ujęta wierzytelność, zależy także od faktu, czy stwierdził ją tytuł egzekucyjny.
Jeżeli bowiem tego tytułu nie ma, należy dokładnie określić dłużnika, wierzyciela, wysokość i podstawę zaistnienia wierzytelności.
Jeśli chodzi o wierzytelności stwierdzone tytułem wykonawczym, wystarczy odwołać się do danego tytułu – ten natomiast powinien zawierać dokładne dane.
Wyrok musi w końcu wytyczyć zakres ochrony wierzyciela, a zarazem zapobiec ochronie, która wybiegałaby poza “kompetencje” pozwu oraz wyroku. Jest bardzo ważne, by pamiętać, że jedynie wierzytelność wymieniona w wyroku podlega uznaniu za bezskuteczną.
Skarga pauliańska – przedawnienie – termin
Tak, również i w tym przypadku można mówić o terminie przedawnienia. Otóż skarga pauliańska (a więc – przypomnijmy – żądanie, by dana czynność prawna, jako dokonana z pokrzywdzeniem wierzycieli, została uznana za bezskuteczną), nie jest już możliwa, jeśli upłynęło pięć lat od dnia, w którym ta czynność prawna nastąpiła.
W takim kontekście strona procesu (czyli pozwany) to zawsze osoba trzecia; osoba, która finalnie otrzymała daną korzyść majątkową. To dlatego, że wyłącznie ona – jeśli powództwo zostało uwzględnione – będzie zmuszona do „znoszenia egzekucji”.
Egzekucja ta dotyczy przecież korzyści, którą osoba trzecia uzyskała, a która uderzyła rykoszetem w wierzyciela.
Nie można zapominać, że takowa egzekucja nie będzie uskuteczniana bezpośrednio na podstawie wyroku wydanego w związku ze skargą pauliańską. Podstawą będzie tu natomiast wyrok, który zasądza należność (choćby wymieniane już alimenty, spłatę jakiejś sumy itd.). To wyrok podstawowy, wobec którego wyrok ze skargi pauliańskiej stanowi uzupełnienie.
Według klasycznej definicji skargi pauliańskiej, powództwo bądź zarzut zdąża ku nakazaniu osobie trzeciej tzw. znoszenia egzekucji, która to egzekucja prowadzona jest na podstawie innego tytułu wykonawczego – ten, który został wydany przeciwko dłużnikowi.
A co z udowodnieniem?
Postępowanie cywilne poddane jest m.in. regule kontradyktoryjności. Oznacza to, że sąd nie jest zobligowany do przeprowadzania żadnych dochodzeń, by uzupełnić bądź wyjaśnić twierdzenia stron widniejących w pozwach lub odpowiedziach na nie.
To nie na sądzie leży obowiązek identyfikacji środków dowodowych, które przechylałyby szalę na korzyść pozwanego albo powoda. Na sądzie nie ciąży po prostu obowiązek żadnych działań, które miałyby doprowadzić do rozwiania wątpliwości i tym samym, rozstrzygnięcia sprawy.
Przeciwnie – trzeba być świadomym, że to każda ze stron jest w obowiązku ujawnić dowody, które potwierdzają jej wersję zdarzeń, a także spodziewać się niemiłych konsekwencji, jeśli dowody będą wątpliwe albo ich zabraknie.
Nie wolno zapominać o tym, co mówi art.6 Kodeksu Cywilnego, a stwierdza on jasno: ciężar udowodnienia danego faktu spoczywa na osobie, która z domniemanego (jeszcze) faktu ma zamiar wywieść skutki prawne.
Art. 6. Ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne.
Z kolei art. 232 Kodeksu postępowania cywilnego mówi, iż strona, w trakcie postępowania sądowego, ma obowiązek wskazywania faktów i dowodów, które będą potwierdzać jej deklaracje.
Art. 232. Strony są obowiązane wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne. Sąd może dopuścić dowód nie wskazany przez stronę.
Skarga pauliańska – jak uniknąć?
Jeśli zastanawiasz się nad tym, jak zabezpieczyć się przed skargą pauliańską, to jedyne co możesz zrobić, to nie darować przedmiotu a sprzedać go nabywcy, który nie wiedząc o Twoich długach, działa w dobrej wierze.
Można jeszcze dać nabywcy, podpisane przez dłużnika oświadczenie, że ten nie posiada żadnych długów i sprzedażą danego przedmiotu, nie udaremnia wierzycielowi zaspokojenia i dochodzenia swoich roszczeń.
Ochrona wierzyciela w razie niewypłacalności dłużnika art. 527
Art. 527.
§ 1. Gdy wskutek czynności prawnej dłużnika dokonanej z pokrzywdzeniem wierzycieli osoba trzecia uzyskała korzyść majątkową, każdy z wierzycieli może żądać uznania tej czynności za bezskuteczną w stosunku do niego, jeżeli dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli, a osoba trzecia o tym wiedziała lub przy zachowaniu należytej staranności mogła się dowiedzieć.
§ 2. Czynność prawna dłużnika jest dokonana z pokrzywdzeniem wierzycieli, jeżeli wskutek tej czynności dłużnik stał się niewypłacalny albo stał się niewypłacalny w wyższym stopniu, niż był przed dokonaniem czynności.
§ 3. Jeżeli wskutek czynności prawnej dłużnika dokonanej z pokrzywdzeniem wierzycieli uzyskała korzyść majątkową osoba będąca w bliskim z nim stosunku, domniemywa się, że osoba ta wiedziała, iż dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli.
§ 4. Jeżeli wskutek czynności prawnej dłużnika dokonanej z pokrzywdzeniem wierzycieli korzyść majątkową uzyskał przedsiębiorca pozostający z dłużnikiem w stałych stosunkach gospodarczych, domniemywa się, że było mu wiadome, iż dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli.
Skarga pauliańska – opłata
Wniesienie pozwu skargi pauliańskiej nie jest za darmo, ponieważ opłata wynosi 5% wartości przedmiotu sporu. A wartość samego przedmiotu sporu wyznaczana jest przez wysokość przysługującej nam wierzytelności…
Skarga pauliańska – wzór
Skarga pauliańska – wzór
Wybrane specjalnie dla Ciebie:
- Wyzbywanie się majątku przez dłużnika a skarga pauliańska [WZÓR]
- Darowizna mieszkania – skarga pauliańska – przedawnienie długu i windykacja [PROBLEM]
- Jak przebiega EGZEKUCJA Z NIERUCHOMOŚCI i jakie są jej etapy?
- Jak KROK po KROKU wygląda komornicza LICYTACJA nieruchomości?
- Jak zatrzymać licytację nieruchomości? nie dostałam AWIZO
(1 votes, average: 5,00 out of 5)
Loading...
Dzięki za artykuł, szukałam właśnie informacji na temat przedawnienia skargi pauliańskiej, już teraz wiem że jest to 5 lat od daty zajścia samego znaczenia, czyli czynności w której dłużnik wyzbył się majątku. To mnie bardzo cieszy bo jestem wierzycielem pewnej osoby, wczoraj dowiedziałam się że mój dłużnik przepisał jako darowiznę działki na swoje dzieci. Jako że nowym właścicielem nieruchomości jest bliska rodzina dłużnika, to nie będę miała problemów z wniesieniem do sądu skargi pauliańskiej na zbycie działek przez dłużnika. Następnie działki zlicytuje komornik i odzyskam wreszcie swoje pieniądze. Była to prywatna pożyczka na 30.000 zł mam do tego również umowę pożyczkową z dłużnikiem.
“Co istotne, jeśli w momencie darowizny dłużnik jest już niewypłacalny, zachodzi wówczas prawne domniemanie, że darowizna wykonana została w pełni świadomie co do pokrzywdzenia wierzycieli”
No chyba że dłużnik udowodni przed sądem, że nie wiedział o swoim długu, w Twoim przypadku jednak, nie musisz się o to martwić, ponieważ dłużnik na pewno miał świadomość posiadania niespłaconej pożyczki prywatnej. Powodzenia życzę;-)
Czy małoletniego obowiązuje również opłata 5% skargi pauliańskiej, skoro nie zarabia?
Co w przypadku gdy majatek dluznika zostaje przepisany na jego 2 letnie nieswiadome dziecko? W punktach o skardze jest zapis ze czynność uznaje się a vezakuteczna gdy darowany mogl wiedziec lub przy należytej starannosci mogl sie dowiedziec o tym ze darczynca dziala z pokrzydzenieniem wierzycieli ajak wiemy 2 letnie dziecko nie spełnia tego zapisu bo jest kompletnie nieświadome. Czy wtedy sprawa o skargę jest opzegrana?