Jak nie odziedziczyć długów w spadku? [PORADNIK] praktyczny!

Dziedziczenie długów to koszmar milionów osób, szczególnie jeśli mówimy o sytuacjach dziedziczenia długów po zmarłym, o których nie mieliśmy pojęcia. Co więc zrobić, by zabezpieczyć się przed takim zdarzeniem?

Kto odpowiada całym majątkiem, a kto tylko do wysokości aktywów spadku? Na te oraz inne pytania, odpowiemy Państwu w poniższym artykule poświęconym właśnie dziedziczeniu długów.

Jak sprawdzić, czy zmarły miał długi?

W przypadku, gdy spadkobiercy wiedzą o istnieniu i wysokości zobowiązań zmarłego, problem nie jest aż tak poważny. Łatwo wtedy określić, kto i w jakiej części spłaci długi, a także kto odziedziczy dobra majątkowe po zmarłym.

Schody zaczynają się w sytuacji, gdy nikt z rodziny do nie wie, ile zobowiązań miała do spłaty osoba zmarła, ani jakiej wysokości one były. A przecież to na tej podstawie podejmuje się decyzję o przyjęciu lub odrzuceniu spadku.

Umowy i podatki

Jeśli spadkobiercy byli w dobrych relacjach ze spadkodawca, często wiedzą, jaka była jego sytuacja majątkowa, jakie miał długi i wierzytelności. Niestety, wielu ludzi ukrywa fakt bycia zadłużonym, co powoduje, że po śmierci rodzina nie wie o istnieniu zobowiązań, lub też nie zna ich wartości. W takiej sytuacji warto przejrzeć wszystkie dokumenty zmarłego.

Być może uda się znaleźć umowy kredytowe, pożyczkowe, tzw. chwilówki, wezwania i monity do zapłaty, a także pisma od windykatorów.

O zaległości należy także zapytać w spółdzielni lub wspólnocie mieszkaniowej, u dostawcy prądu i gazu, oraz w gminie, gdzie ustalimy, czy zmarły nie ma zaległości podatkowych. Należy pamiętać, że do uzyskania tego typu informacji trzeba przedstawić akt zgonu.

Księgi wieczyste nieruchomości

Prawie każda nieruchomość ma swoją księgę wieczystą. Są one jawne. Znając numer księgi wieczystej, możemy ją sprawdzić przez internet.

W 1. i 2. dziale księgi wieczystej dowiemy się podstawowych informacji na temat nieruchomości – jej położeniu, powierzchni, tytule własności lub użytkowania wieczystego, a także o właścicielu.

W dziale 3. odnajdziemy ograniczenia praw na nieruchomości oraz prawa osobiste, takie jak służebność przejazdu czy służebność gruntowa.

Istotnym dla nas będzie natomiast dział 4., w którym to znajdują się hipoteki ciążące na nieruchomości.

Należy też zwrócić uwagę na wzmianki oznaczające, że sądowi został przedłożony wniosek dotyczący nieruchomości, a nie został jeszcze rozpatrzony.

Wniosek taki mógł być złożony przez bank, firmę pożyczkową, właściciela wierzytelności w stosunku do zmarłego, komornika, urząd skarbowy, ZUS lub jakąkolwiek inną osobę fizyczną czy prawną, która postanowiła szukać zabezpieczenia wierzytelności na majątku spadkodawcy.

Należy także uważać na moc wsteczną wpisu do księgi wieczystej. Oznacza ona, że wpis może pojawić się nawet po tym, jak księgę już przejrzeliśmy, i to z mocą wsteczną.

Dług po zmarłym – spis inwentarza

Wniosek o dokonanie spisu inwentarza składa się do sądu spadku – jest to sąd rejonowy, w którego okręgu znajdują się rzeczy będące w chwili otwarcia spadku we władaniu spadkodawcy. Spis inwentarza jest dokonywany przez komornika. Jest to dobry sposób na ustalenie stanu spadku, niestety kosztowny.

Przepisy mówią, iż opłata wynosi 10% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia komornika za każdą rozpoczętą godzinę. Obecnie (10.2017) przeciętne miesięczne wynagrodzenie komornika wyniosło 4221 zł brutto. 10% z tej kwoty to więc 422 zł. Tyle właśnie zapłacimy za godzinę pracy komornika. Po dodaniu do tej kwoty podatku VAT otrzymamy kwotę rzędu 519 zł.

W przypadku gdy do majątku wchodzić będzie nieruchomość, której cenę rynkową musi ustalić biegły, czekają nas dodatkowe koszty związane z powołaniem biegłego rzeczoznawcy. Koszty wykonania spisu inwentarza mogą więc przekroczyć kwotę kilkunastu tys. złotych.

Dług po zmarłym – wykaz inwentarza

Wykaz inwentarza wykonujemy samodzielnie lub z pomocą notariusza. Trzeba pamiętać, że w drugim przypadku to i tak my odpowiadamy za poprawny wykaz majątku spadkodawcy. Na stronie Ministerstwa Sprawiedliwości dostępny jest odpowiedni wzór, który pomoże sporządzić wykaz inwentarza. Możesz też ściągnąć gotowy wzór, klikając w poniższy link:

Wzór wykazu inwentarza

Do tego zadania należy podejść z bardzo dużą starannością – niedbalstwo lub zatajenie majątku może spowodować, że będziemy traktowani jak osoba, która przyjęła spadek wprost. Oznacza to, że za długi odpowiemy całością własnego majątku.

Kto dziedziczy długi zmarłego? Kolejność dziedziczenia

Dziedziczenie możemy podzielić na ustawowe oraz testamentowe. To pierwsze zakłada, że:

  • Gdy spadkobierca nie pozostawił testamentu, to w pierwszej kolejności dziedziczą współmałżonek i dzieci w częściach równych (część przypadająca małżonkowi nie może być jednak mniejsza niż 1/4 całości spadku). Jeśli dzieci zmarłego nie dożyły otwarcia spadku, to w ich miejsce wchodzą, w równych częściach – wnuki, prawnuki itd.
  • Gdy zmarły nie pozostawił potomstwa, to dziedziczą małżonek oraz oboje rodziców. Udział małżonka to jednak 1/2 wartości spadku.
  • Gdy brak potomstwa, a jedno z rodziców nie żyje – dziedziczą małżonek, żyjący rodzic, oraz rodzeństwo. Jeśli natomiast któreś z nich nie dożyło otwarcia spadku – ich zstępni, przy czym udział spadkowy małżonka dziedziczącego razem z żyjącym rodzicem, rodzeństwem lub ich zstępnymi, wynosi 1/2 spadku.
  • Gdy brak potomstwa, małżonka, rodziców, rodzeństwa oraz zstępnych rodzeństwa, to dziedziczą dziadkowie w częściach równych. Gdy dziadkowie nie żyją, na ich miejsce wchodzą zstępni dziadków.
  • Gdy brak wymienionych wyżej osób – dziedziczą pasierbowie.
  • Gdy brak nawet pasierbów – dziedziczy gmina lub Skarb Państwa.

Dziedziczenie testamentowe oznacza powołanie do spadku konkretnych osób.

Przyjęcie i odrzucenie spadku

Nowelizacja przepisów spadkowych z 2015 r. znacznie ograniczyła ryzyko przypadkowego odziedziczenia długów. Obecnie, w przypadku braku złożenia oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku w ciągu 6 miesięcy od dnia uzyskania informacji o prawie do spadku, spadkobierca dziedziczy długi z dobrodziejstwem inwentarza.

Oznacza to, że odpowiada on za długi tylko do wartości spadku. Przykładowo – dziedziczymy mieszkanie o wartości 200 tys. zł oraz dług opiewający na kwotę 300 tys. zł. W przypadku dziedziczenia z dobrodziejstwem inwentarza musimy spłacić tylko 200 tys. zł.

Odrzucenie spadku należy zgłosić w sądzie w terminie 6 miesięcy o powzięciu informacji o prawie do spadku. Sprawia to, że spadkobiercę traktuje się tak, jakby nie dożył momentu otwarcia spadku.

Odrzucony spadek przypada wtedy jego dzieciom, a następnie wnukom – jeśli więc pasywa spadku (długi) znacznie przekraczają aktywa (majątek) warto, by spadek odrzucili także nasi potomkowie.

Za małoletnie dzieci spadek odrzuca ich rodzic, za zgodą sądu rodzinnego. Ma na to 6 miesięcy od odrzucenia spadku we własnym imieniu.

Przedawnienie długów

Zobowiązania ulegają przedawnieniu. Przed odrzuceniem spadku z powodu dużej liczby długów, warto sprawdzić, czy nie są przedawnione. Wzniesiony przez dłużnika zarzut przedawnienia oznacza oddalenie powództwa.

  • Pożyczka, kredyt, zadłużenie karty kredytowej – 3 lata od dnia wymagalności zobowiązania, czyli dnia, w którym należało spłacić wierzyciela.
  • Debet konta – 2 lata od dnia wymagalności.
  • Zobowiązanie podatkowe – 5 lat od końca roku kalendarzowego, w którym upłynął termin na zapłatę podatku. W przypadku podatku od nieruchomości termin ten wynosi 3 lata i liczy się go od końca roku kalendarzowego, w którym powstał obowiązek zapłaty.
  • Długi spadkowe – 10 lat od dnia zawarcia przez zmarłego umowy pożyczki lub kredytu

Zawieszenie biegu przedawnienia długów

Oznacza, że przedawnienie w okresie zawieszenia nie biegnie. Zawieszenie biegu przedawnienia ma miejsce w sytuacji, gdy dłużnik wystąpił o zawieszenie lub przedłużenie okresu spłaty rat, oraz gdy uznał dług.

Zawieszenie następuje też, gdy wierzyciel skieruje sprawę do sądu, wezwie do ugody lub rozpocznie mediację. Wysyłanie pism z wezwaniem do spłaty wierzytelności nie powoduje zawieszenia biegu przedawnienia.

Podsumowanie

Dziedziczenie długu to bardzo trudna i delikatna sprawa wymagająca wiedzy i opanowania. W takich sytuacjach warto opracować i spisać na kartce papieru plan działania, aby nie “wpakować” się, w których długi narobiła za życia osoba blisko z nami spokrewniona!

Wniosek o odrzucenie lub przyjęcie spadku

Wniosek o odrzucenie lub przyjęcie spadku

Wniosek o odrzucenie spadku w imieniu małoletniego

wniosek-o-odrzucenie-spadku-w-imieniu-maloletnich-dzieci-wzor-pdf-doc

Wniosek o odrzucenie spadku w imieniu małoletniego wzór

Źródło: Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93 Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny.

Wybrane specjalnie dla Ciebie:

Oceń mój artykuł:
1 Star2 Stars3 Stars4 Stars5 Stars (No Ratings Yet)
Loading...
Wpis pochodzi z kategorii: , ,

O autorze

11 komentarzy w “Jak nie odziedziczyć długów w spadku? [PORADNIK] praktyczny!”
  1. Napisaliście bardzo fajny post, jest w nim wszystko co trzeba wiedzieć. Teraz mam taką sytuację że muszę się właśnie bronić przed odziedziczeniem długu i takie informacje są dla mnie jak na wagę złota ;)

  2. Dzień dobry, dziękuję za możliwość zwrócenia się po poradę. Próbuję pomóc mojej znajomej w rozwiązaniu problemu zajęcia jej pensji oraz konta. Sprawa wygląda następująco: Ojciec zmarł kilka lat temu. Nie pozostawił nic w spadku. Za dług zmarłego ojca – kredyt gotówkowy 100.000,- komornik zajął konto bankowe oraz pensję córki.

    Córka nic nie odziedziczyła. Czy w tej sytuacji odpowiada za dług ojca? Dowiedzieliśmy się, że dług ma ulec przedawnieniu w grudniu 2018. Czy fakt, że otrzymała pismo od komornika oznacza, że dług się odnowił?

    Czy jest możliwe, że jest to swego rodzaju zajęcie ‘prewencyjne’ aby ustalić czy córka posiada jakikolwiek odziedziczony majątek, z którego można by ściągnąć należności.

    Na jakiej podstawie sąd mógł wydać zgodę na zajęcie konta bankowego córki? Od czego powinniśmy zacząć wyjaśnianie tej sprawy? Dziękuję za odpowiedź, pozdrawiam

  3. Jeśli mój brat ma długi w bankach, parabankach i nie płaci alimentów na dziecko, a ja z tymi długami nie jestem związany w żaden sposób, nic mu nie podpisywałem nie byłem żyrantem itp. to czy po jego śmierci przejdą jego długi alimentacyjne na mnie? I to samo pytanie dotyczy mojego ojca, jeżeli ma długi, a nie ma żadnych środków które mogły by pokryć długi po jego śmierci, tzn. zostawi tylko długi po sobie. Czy w jakiś sposób będę obciążony długami ja lub moje dzieci?

    1. Janina Gołębiecka

      Twój brat, tak samo jak Twój tata, są osobami posiadającymi pełną moc prawną, jeśli chodzi o Twojego brata, to nie dziedziczysz po nim żadnych długów, nawet jeśli są to długi alimentacyjne. Jeśli natomiast chodzi o dziedziczenie długów po tacie, to rzeczywiście staniesz kiedyś przed wyborem, czy majątek i długi po ojcu odziedziczyć wprost, odrzucić spadek, czy przyjąć spadek po ojcu z dobrodziejstwem inwentarza. Oczywiście jeśli ojciec nie posiada majątku a same długi, to w chwili jego śmierci – najlepiej spadek całkowicie odrzucić. Nie będzie z tym problemu.

  4. Witam. Mam pytanie odnośnie dziedziczenia. Zmarła siostra mojego ojca, która zostawiła po sobie długi. Mąż jej już nie żyje, ma syna, który zrzeka się dziedziczenia. Czy w momencie, kiedy mój ojciec czyli jej brat i reszta jej rodzeństwa zrzeka się tego długu, to ja jako jej bratanica i moje dzieci też musimy zrzec się tego długu? Na którym pokoleniu dziedziczenie długów się kończy? W jaki sposób w ogóle należy to zrobić?

  5. Co zrobić żeby nie spalać długów teściowej? Moja teściowa przyznała się rodzinie, że jest zadłużona – nie spłacała zaciągniętych kredytów. Brała kredyty na spłatę poprzednich pożyczek jak się okazało w ponad 20 bankach i parabankach. Ukrywając ten fakt przed rodziną i wyrzucając umowy pożyczkowe.

    Po podliczeniu długów kredytowych wychodzi suma ponad 370 tys. Nie ma z czego spłacać. Jej zarobki wynoszą 2400 zł a rata tylko jednego kredytu wynosi 2170 zł

    Boję się że jeśli teściowa nie będzie wypłacalna, dług przejdzie na mojego męża (jej syna) i nasze dzieci. Co zrobić żeby nie płacić długów teściowej?

  6. Zmarł Teść, miał dług u komornika. Nie wiem w jakiej kwocie. Posiadał 10 % udziału w mieszkaniu córki. Męża siostra chce przyjąć dług z dobrodziejstwem inwentarza. Moje pytanie brzmi, czy mąż i teściowa mają też przystąpić do dziedziczenia? Czy jak siostra męża odziedziczy dług a mąż i teściowa nie odrzucą spadku to co wtedy? W jaki sposób dowiedzieć się o kwocie długu u komornika zmarłego teścia? Został mężowi jeszcze miesiąc czasu do decyzji. Pozdrawiam.

  7. Witam. Mój tato zmarł 2 lata temu tj. gdy miałam 16 lat. Moja mama nie zrzekła się spadku, długu po ojcu. Zrobiła to wbrew mojej woli, gdyż ja spadku nie chciałam. Niedługo kończę 18 lat. Nie było testamentu. W skład spadku wchodzi zadłużona ziemia rolnicza, oraz więcej długów bardzo przekraczających wartość ziemi. Czy mogę zrobić coś, aby ten spadek nie przeszedł na moją osobę?

  8. Witam, dziedziczę długi po zmarłym ojcu, ale nie było kiedy się zrzec spadku, ponieważ długo przebywam za granicą a kontaktu z rodziną nie mam żadnego tylko przez brata tak to z nikim, sprawa jest taka, że dowiedziałem się, że muszę być na sprawie w sądzie o te długi ojca które nie pospłacał za życia, osobiście ojciec nie pozostawił nic po sobie żeby było o co walczyć, tylko te zaciągnięte kredyty, które nie pospłacał za życia wraz z odsetkami jest tego trochę, czy ja jako osoba pracująca za granicą, czy mam się czego obawiać że Polski komornik może mi zająć środki i czy muszę być na tej sprawie? i czy mogę się zrzec tego spadku czy raczej to trudne? z góry dziękuję za informację.

  9. Witam, chodzi o spadek po zmarłej matce z długiem. Mam pytanie: nieświadomie nabyłem spadek z długiem, jestem osobą niepełnosprawną, nie umiem czytać ani pisać, mam małą rentę socjalną, nie wiem, co mogę zrobić, żeby mi nie wszedł komornik na rentę, ponieważ nie wiedziałem, że matka ma długi, proszę mi pomóc, pozdrawiam, pisze moja koleżanka, bo ja nie umiem, proszę się do niej kontaktować, ponieważ ja nie umiem pisać ani czytać.

Comments are closed.